Ikki muzey va bir afsona
Yves Saint-Laurent merosi bo‘ylab sayohat: parijcha nafosatdan marokashcha ilhom sari
Ayollar smokingi, bushlat, safari uslubi (sayyohlar obrazlari bilan bog‘liq qulay va amaliy uslub yo‘nalishi), buyuk suratlarning uch o‘lchamli liboslarga aylanishi, botfortlar – Yves Saint-Laurent XX asr ayollariga erkinlik va yangi ta’sir ufqlarini ochib berdi.
1-avgust, moda tarixidagi buyuk arboblardan birining tug‘ilgan kunida, uning kuch-qudratini va ijodini eslaylik. Saint-Laurent har doim ijtimoiy mavqeidan qat’i nazar barcha ayollar uchun ijod qilishga harakat qilgan. Garchi uning karyerasi yuqori modalar uyida, boy xonimlar uchun liboslar ishlab chiqish bilan boshlangan bo‘lsa-da, kutyuryening eng katta orzusi ishlaydigan ayol uchun garderob yaratish bo‘lgan. 1966-yilda u modani barcha uchun birdek qiluvchi prêt-à-porter yo‘nalishini ishga tushirdi. Parij va Marokashda Yves Saint Laurent ijodiga bag‘ishlangan muzeylar 2017-yilda ochilgan. Ular afsonaviy kutyuryening dunyosiga sho‘ng‘ish va uning moda va san’atiga qo‘shgan hissasini his qilish uchun noyob imkoniyat beradi.
Musée Yves Saint Laurent Paris
Parijdagi muzey 1974-yildan beri brend butigi bo‘lgan va Yves Saint-Laurent 28 yil ishlagan tarixiy uyda joylashgan. Muzeyning doimiy ekspozitsiyasida buyuk dizaynerning butun ijodiy yo‘li: 5000 dan ortiq kutyur liboslari, arxiv hujjatlari, aksessuarlar, eskizlar va shaxsiy buyumlar taqdim etilgan.
Ikkinchi qavatdagi atelyeda Saint-Laurent burjining ramzi bo‘lgan arslonlarning haykalchalari va o‘limigacha hamkorlik qilgan Christian Diorning hassasini ko‘rish mumkin. 1962-yilda yaratilgan yurak shaklidagi to‘g‘nag‘ich alohida o‘rin tutadi. Bu to‘g‘nag‘ich nafaqat bezak, balki Saint-Laurentning o‘z san’atiga muhabbati va sadoqatining ramzi ham edi. Ushbu to‘g‘nag‘ich ko‘pincha uning sevimli liboslarini bezagan va uning mukammallikka intilishi va tafsilotlarga e’tiborini aks ettiruvchi o‘ziga xos tumorga aylangan.
Parijdagi muzey ijodkorlik ruhi va Yves Saint-Laurent ishtiroki bilan to‘lib-toshgan. Tashrif buyuruvchilar bu yerda o‘zlarini moda durdonalarining yaratilish markaziga tushib qolgandek his qiladilar.
Musée Yves Saint Laurent Marrakech
Marokash Yves Saint-Laurent uchun ikkinchi uy, shuningdek katta shahar tashvishlaridan dam olish maskaniga aylandi. U birinchi marta 1966-yilda sherigi Pierre Berge bilan birga u yerga tashrif buyurgan. Marokash Saint-Laurent uchun bitmas-tuganmas ilhom manbai edi, ular bu yerga yiliga ikki marta kelishardi. 1980-yilda Saint-Laurent va Berge Marokashdagi villani sotib olishdi, keyin esa rassom Jacques Majorellening bog‘ini sotib olishdi va uni vayron bo‘lishdan saqlab qolishdi. Saint-Laurent vafotidan keyin Pierre Berge Marokashda muzey ochish tashabbusi bilan chiqdi.
Marokashdagi muzey arxitekturasi terrakota va Marokash madaniyati elementlaridan foydalangan holda mahalliy muhitga uyg‘unlashgan. Muzey kolleksiyasida 5000 dan ortiq bezaklar, 15 000 ta aksessuarlar, 15 000 dan ortiq eskizlar va arxiv hujjatlari mavjud. Muzey ekspozitsiyalarida Saint-Laurentning Afrika ildizlari va uning ijodi o‘rtasidagi bog‘liqlikni ko‘rsatadi, shuningdek, uning Osiyo, Rossiya va Afrikaga xayoliy sayohatlarini aks ettiradi.
Marokashdagi muzey Parijdagi muzey bilan taqqoslanganda, bu shahar Saint-Laurent ijodiy tasavvuri va dizayniga qanday ta’sir qilganligi haqida ko‘proq ehtirosli qarashni taklif qiladi. Marokash motivlari, jumladan, chuqur ko‘k va to‘q sariq ranglar, murakkab naqshlar va to‘qimachilik uning kolleksiyalarida o‘z aksini topdi, dizaynerlik tilini boyitdi va ishlarga o‘ziga xos bo‘yoq berdi. Bularning barchasini muzey ekspozitsiyalarida ko‘rish mumkin.
«Ikkala muzey ham Saint-Laurentning ikki yoqlama qarashlarini namoyish etadi: uning to‘q va rang-barang asarlari, klassik va barokko uslubi, minimalistik yo‘nalishlar va arabcha uslublar,» – deb yozgandi Marokashdagi Yves Saint-Laurent muzeyi direktori Björn Dahlström. «U ham Marokash, ham Parij»
Bir muzeyning ikkinchisiz mavjud bo‘lishi mumkin emas. Ular o‘zaro bog‘liq bo‘lib, Yves Saint-Laurent hayotining to‘liq manzarasini ko‘rsatadi. U Parijda ijod qildi, Marokashda esa ilhomlanib yashadi.
1992-yilda Elle jurnaliga bergan intervyusida Yves Saint-Laurent shunday degan edi: «Men 100 yildan keyin ham odamlar mening liboslarim va eskizlarimni o‘rganishini xohlayman.»
Parij va Marokashdagi muzeylar buyuk kutyuryening merosini kelajak avlodlar uchun asrab-avaylab, bu orzuni hayotga tatbiq etmoqda.
