Yaltiroq va’da

Nikoh uzugi oddiy taqinchoq emas, balki chinakam muhabbat va va’daning ramzi, so‘zsiz eng muhim narsalarni ifodalaydigan chuqur tarixga ega an’anadir. Qulay joylashib oling: sizni olmoslar va romantika olamiga qiziqarli sayohat kutmoqda!

Ko‘hna marosimlardan abadiy mumtozlikkacha

Nima uchun aynan uzuk nikohning an’anaviy ramziga aylandi? Javob uning shaklida. Boshi ham, oxiri ham bo‘lmagan yopiq doira cheksizlik, abadiy muhabbat va buzilmas ittifoqning qadimiy ramzidir. Erkak uni ma’shuqasining barmog‘iga kiydirar ekan, go‘yo bizning his-tuyg‘ularimiz tugamaydi, degandek bo‘ladi.

Bu odat qadimgi Misrda paydo bo‘lgan. O‘shanda uzuklar Nil bo‘yida o‘sadigan qamish va qamishdan to‘qilgan va ularni almashtirish abadiy bog‘liqlik belgisi hisoblangan. Misrliklar aynan chap qo‘lning nomsiz barmog‘i orqali yurak bilan bevosita bog‘langan maxsus "sevgi tomiri" o‘tadi, deb ishonishgan.

Keyinchalik bu amaliyot Qadimgi Rimda ham mustahkamlandi. Kuyov kelinga mustahkam ittifoq va jiddiy niyat ramzi sifatida temir uzuk sovg‘a qilgan. Ba’zida kelinning ikkita bezagi bo‘lardi - biri oddiy kundalik ehtiyoj uchun, ikkinchisi esa tantanali marosimlar uchun mo‘ljallangan nafisroq tilla taqinchoqlar.

Cherkov ham an’analarni saqlovchi rolini o‘z zimmasiga oldi: uzuklar shunchaki sevgi ramzi emas, balki muqaddas marosimning bir qismiga aylandi. Asta-sekin bu odat mustahkamlanib, nikoh marosimining rasmiy qismiga aylanadi va nikoh ahdining muhim qismiga aylanadi.

Dastlab nikoh taqinchoqlari kamtarona, qimmatbaho toshlarsiz bo‘lgan. Vaqt o‘tishi bilan ular yanada nafislashib bordi va bir kuni aynan olmosli uzuk hamma narsani o‘zgartirdi. Birinchi olmosli nikoh uzugi Avstriya ersgersogi Maksimilian o‘zining kelini Mariya Burgundskayaga "M" harfi shaklida joylashgan kichik olmosli uzuk sovg‘a qilganida paydo bo‘lgan deb ishoniladi. Bu ishora shu qadar mashhur bo‘lib ketdiki, ko‘p o‘tmay butun Yevropadagi aslzodalar o‘z ma’shuqalariga olmosli uzuklar sovg‘a qila boshladilar va olmosning haqiqiy sevgi ramzi sifatidagi maqomini mustahkamladilar.

Shunga qaramay, uzoq vaqt davomida qimmatbaho buyumlar zodagonlarning imtiyozi bo‘lib qoldi va oddiy odamlar ko‘pincha oltin yoki kumushdan yasalgan, toshlarsiz oddiy bezaklar bilan cheklanishdi.

A Diamond Is Forever

Haqiqiy inqilob XX asrda sodir bo‘ldi va u reklamadan boshlandi.
Zamonaviy unashtiruv olmos uzugi an’anasi ko‘p jihatdan sun’iy ravishda - De Beers kompaniyasining daho marketingi tomonidan yaratilgan.

Buyuk depressiya fonida olmos toshlariga bo‘lgan talab keskin tushib ketdi.
Xaridorlarning qiziqishini qayta tiklash uchun De Beers olmoslarni abadiy sevgi tushunchasi bilan bog‘laydigan keng ko‘lamli kampaniyani boshladi. Ular N.W. Ayer & Son reklama agentligini yolladi. Agentlik jamoatchilik fikrini butunlay o‘zgartirish strategiyasini ishlab chiqdi: jurnal maqolalari, kino lavhalari va mashhurlarning olmos uzuklaridagi fotosuratlari orqali odamlar olmos shunchaki bezak emas, balki abadiy muhabbat ramzi ekanligiga ishontirishdi.

G‘oya ajoyib natija berdi. 1940-yillarning boshlarida AQSHda xaridorlar tosh tanlashda o‘zlarini ishonchliroq his qilishlari uchun "4C" - olmosning to‘rtta xususiyati (qirralanganligi, rangi, tozaligi, og‘irligi) g‘oyasini faol targ‘ib qila boshladilar.

O‘sha paytda afsonaga aylangan shior paydo bo‘ldi: "A Diamond Is Forever" - Olmos abadiy. Bu ibora hamma narsani o‘zgartirdi. O‘shandan beri biz ishonamiz: agar sevgi haqiqiy bo‘lsa - u abadiydir. Demak, u olmos bilan.

Statistik ma’lumotlar o‘z-o‘zidan so‘zlaydi: agar Ikkinchi jahon urushigacha amerikalik kelinlarning atigi 10 foizga yaqini brilliantli uzuk olgan bo‘lsa, 1950-yillarga kelib bu ko‘rsatkich bir necha barobar oshdi. AQShda brilliant savdosi 1939-yildagi 23 million dollardan 1979-yilda 2,1 milliard dollargacha ko‘tarildi - bu misli ko‘rilmagan o‘sish bo‘lib, uning ortida mahorat bilan yaratilgan yangi an’ana turardi.

XX asr oxiriga kelib, yana bir norasmiy qoida mustahkamlandi: unashtiruv uzugining narxi kuyovning bir yoki ikki oylik maoshiga teng bo‘lishi kerak edi. Dastlab AQShda "bir oylik maosh" g‘oyasi ilgari surildi, keyin esa Osiyo bozorlariga kirib, De Beers Yaponiyada yangi formulani - "uch oylik maosh"ni targ‘ib qildi. Ijtimoiy mavqe alohida ahamiyatga ega bo‘lgan jamiyatda bu g‘oya tezda o‘rnashib qoldi va deyarli majburiy tusga kirdi.

Natijada unashtiruv marosimida brilliantli uzuk sovg‘a qilish g‘oyasi butun dunyoni qamrab oldi. Globallashuv va Gollivud o‘z ishini qildi: qimmatbaho qutichani taqdim etib, qo‘l va yurakni so‘rash sahnalari zamonaviy sevgi afsonasining ajralmas qismiga aylandi.

Va’dalar bahosi

Unashtiruv uzugi nafaqat his-tuyg‘ular, balki majburiyatlar tarixini ham o‘zida mujassam etadi. Asrlar davomida u haqiqiy va’da sifatida xizmat qilgan: u faqat nikoh tuzilgandan keyingina kelinning mulkiga aylanardi.
Agar unashtiruv kuyovning aybi bilan bekor qilinsa, kelin uni o‘zida saqlab qolishi mumkin edi - bajarilmagan va’da va yo‘qotilgan ijtimoiy mavqe evaziga.
Hozirgi kunda ham ba’zi mamlakatlarda "aybsizlik" tamoyili amal qiladi: erkak uzukning uzilishiga o‘zi sabab bo‘lmagan taqdirdagina uzukni qaytarib berishni talab qilish huquqiga ega.
Shu bilan birga, zamonaviy huquq turli mamlakatlarda bunday vaziyatlarni turlicha talqin qiladi: ayrim joylarda u doimo sovg‘a deb hisoblanadi, boshqa joylarda esa - kelajakdagi nikoh bilan bog‘liq shartli va’da sifatida qaraladi.
Shunday qilib, olmosning jilosi ortida nafaqat romantika, balki nozik qoidalar, va’dalar va ko‘zga ko‘rinmas shartnomalar dunyosi yashiringan.

fotо: Instagram/ Graff

Boqiy timsol

Shunday bo‘lsa-da, unashtiruv uzugi - bu trendlar, mavqe yoki toshlarning o‘lchami emas. Uning haqiqiy qadri materialida emas, balki uning ortidagi ma’noda. Bu ikki inson to‘g‘risida. Chin yurakdan berilgan va’da to‘g‘risida.