Ikki kishilik yolg‘izlik

Juftigingiz yoningizda, birga vaqt o‘tkazasiz, umumiy turmush tarzingiz bor, lekin go‘yo ko‘rinmas devor paydo bo‘lgandek: suhbatlar yuzaki, teginishlar kamdan-kam, siz esa tobora yolg‘izlikni kuchliroq his qilasiz. “Ikki kishilik yolg‘izlik” paradoksga o‘xshasa-da, bu tuyg‘u ko‘pchilikka tanish – yaqinlik o‘rnini odat egallaydi, tushunilmaslik qo‘rquvi esa haqiqiy his-tuyg‘ularni yashirishga majbur etadi.

ELLE O‘zbekiston tahririyati sevimli insonimiz yonida ham o‘zimizni nima uchun yolg‘iz his qilishimiz va bu tuyg‘uni qanday yengishimiz mumkinligini o‘rganadi.

Juftlikda yolg‘izlik qanday namoyon bo‘ladi?

Munosabatlardagi yolg‘izlik – sherigingizning jismonan yo‘qligi emas, balki u yoningizda bo‘lsa-da, ichki izolyatsiyani his qilishdir: bir tom ostida yashaysiz, maishiy vazifalarni baham ko‘rasiz, vaqtni birga o‘tkazasiz, ammo sherigingiz sizni eshitmayotganini, tushunmayotganini, sezmayotganini his qilasiz. Hissiy aloqalar xiralashgandek: ichki kechinmalaringizni baham ko‘rmaysiz, his-tuyg‘ularingiz haqida gaplashgingiz kelmaydi. Bunday yolg‘izlik dastlab sezilmasligi mumkin, biroq vaqt o‘tishi bilan odamlarda surunkali charchoq, asabiylashish va og‘riqli bo‘shliq hissini shakllantiradi. Ajablanarli tomoni shuki, uni tan olish munosabatlardan tashqaridagi yolg‘izlikdan ko‘ra qiyinroq – axir jismonan yolg‘iz emassiz, salbiy kechinmalar esa ko‘pincha jiddiy qabul qilinmaydi.

foto: Seljan Salimova, pexels

Sabablar

Juftlikda yolg‘izlik hissi turli sabablarga ko‘ra paydo bo‘lishi mumkin va ko‘pincha bu sabablar bir-biriga bog‘liq bo‘ladi. Juftlikda yolg‘izlikni his qilishning asosiy sabablari:

1. Hissiy yaqinlikning yo‘qligi. Sheriklar muhim narsalar haqida suhbatlashishni istamasligi yoki hatto o‘z his-tuyg‘ulari, fikrlari, kechinmalari, hayotiy rejalari va qarashlari bilan o‘rtoqlashishning qanchalik muhimligini anglamaslik. Munosabatlarda samimiy muloqot uchun xavfsiz muhit mavjud emas.

2. Kutilmalar va “muhabbat tillari”ning mos kelmasligi. Biri g‘amxo‘rlik va sovg‘alar orqali sevgisini ifodalasa, boshqasi so‘zlar yoki jismoniy yaqinlikni kutadi. Go‘yo bir-biringiz bilan turli tillarda gaplashayotgandek tuyuladi. Natijada, o‘zingizni tushunilmayotgan va qadrlanmayotgandek his qilasiz.

3. Bir xillik. Ko‘pincha munosabatlar, ayniqsa uzoq davom etgan bo‘lsa, go‘yo mexanik tus oladi: hamma narsa jadval asosida, yangilik va kutilmagan his-tuyg‘ularsiz kechadi. “Jonlilik” va o‘zaro e’tibor hissi yo‘qoladi.

4. Shaxsiy jarohatlar va o‘tmish tajribasi. Yaqinlik qo‘rquvi avvalgi og‘riqli munosabatlar yoki bolalikdagi salbiy tajribalar tufayli paydo bo‘lishi mumkin.

foto: Seljan Salimova, pexels

Qiyinchiliklarni qanday yengish mumkin?

Ko‘pincha odamlar munosabatlarda qiyinchiliklarga duch kelsa, bu munosabatlar tugaydi deb o‘ylashadi. Biroq, munosabatlar mehnat talab etishini tushunish muhim va agar ikkala sherik ham his-tuyg‘ularni saqlab qolishni istasa, ba’zida uyg‘unlikni saqlash uchun harakat qilish kerak. Ko‘pchilik munosabatlardagi qiyinchiliklarga duch kelganda, o‘zgarishlarni kutib, bir kun kelib hamma narsa o‘z-o‘zidan yaxshilanishiga umid qiladi. Ammo shuni tushunish kerakki, ikkala sherikning faol harakatlarsiz muammo hal bo‘lishi qiyin. Quyida munosabatlarda yolg‘izlik hissi bilan ishlashning foydali bo‘lishi mumkin bo‘lgan dastlabki qadamlari keltirilgan:

• Samimiy muloqotdan boshlash. Suhbat – birinchi va eng muhim qadam. Ko‘pchilik ochiq gapirish, savollar va tashvishlarni aytish qanchalik muhimligini unutadi. Ayblovlarsiz gapirish, aybni sherikka ag‘darmasdan, o‘z his-tuyg‘ularini “Men” xabarlari orqali ifodalash muhim: “Men o‘zimni yolg‘iz his qilyapman”, “Menga mehr yetishmayapti”, “Javob olmayotganimda gapirishim qiyin”. Bunday yondashuv himoya reaksiyasini keltirib chiqarmasdan, tushunish uchun imkoniyat yaratadi.
• Psixoterapiyaga murojaat qilish – yakka tartibda yoki juft bo‘lib. Agar mustaqil ravishda yengish qiyin bo‘lsa, mutaxassisga murojaat qilish maqsadga muvofiq. Yakka tartibdagi terapiya yolg‘izlikning ichki sabablarini anglashga, juftlik terapiyasi esa muloqotni tiklashga, bir-birini tinglashni o‘rganishga va hissiy yaqinlikni shakllantirishga yordam beradi. Ba’zida betaraf tomon bir-birini eshitish va tushunishga ko‘maklashadi.
• Hissiy intellektni rivojlantirish. Bu o‘z his-tuyg‘ularini tushunish va ifodalash, shuningdek, boshqalarning his-tuyg‘ularini payqash va tan olish qobiliyatidir. Ko‘pincha er-xotin o‘rtasidagi yolg‘izlik sevgi yo‘qligidan emas, balki bir tilda gaplasha olmaslikdan kelib chiqadi. Hamdardlikni rivojlantirish orqali sheriklar tashqi sharoitlarni o‘zgartirmasdan ham yaqinroq bo‘lishni o‘rganadilar.
• Yangi strategiya ishlab chiqish. Agar sherigingiz bilan kutishlaringiz va his-tuyg‘ularingiz haqida samimiy suhbatlashgan bo‘lsangiz, munosabatlarga hissiy yaqinlik tuyg‘usini qaytarish haqida birgalikda o‘ylashingiz mumkin. Bir-biringizga g‘amxo‘rlik ko‘rsatishga kelishib oling: kimgadir uzoq samimiy suhbatlar, kimgadir birgalikdagi qiziqishlar muhim. O‘zingizga mos keladigan usullarni tanlang va munosabatlarga joziba qaytarish uchun ularga amal qiling.
• Munosabatlarni xolisona qayta baholash va umumiy maqsadlarni belgilash. O‘zimizga va bir-birimizga savollar berish muhim: munosabatlar ustida birgalikda ishlashga tayyormizmi? Bizning umumiy kelajagimiz bormi? Biz haqiqatan ham bir-birimizdan va hayotdan nimani istaymiz? Bu munosabatlarni qadrlaymizmi va kelajakda ularni qanday tasavvur qilamiz? Munosabatlarda ikkala sherik ham manfaatdor bo‘lishi muhim, aks holda harakat natija bermaydi.