“Jahon qahva an’analari: turli mamlakatlarda qahva qanday tayyorlanadi”

“Espressodan turk qahvasigacha: dunyoning turli burchaklarida qahva tayyorlashning noyob usullari va madaniy xususiyatlari”

Foto: Pixabay

Ba’zi odamlar uchun qahva ichish kundalik hayotning ajralmas qismi hisoblanadi. Ular sayohat paytida turli mamlakatlarning qahva an’analarini qiziqish bilan o‘rganadilar va hatto yuqori sifatli qahva izlab uzoq hududlarga borishlari mumkin. Qahvaga bo‘lgan ishtiyoq – bu nafaqat ichimlikka bo‘lgan muhabbat, balki uning madaniyati, tarixi va tayyorlash usullariga bo‘lgan qiziqishdir.

Dunyoning har bir burchagida qahva tayyorlash an’analari shakllangan. Ingredientlar va damlash usullarining xilma-xilligi bu ichimlikni haqiqatan ham noyob qiladi.

Skandinaviya qahvasi Kaffeost 

Foto: Instagram / pernillaahlsen

Finlyandiya, Shvetsiya va Norvegiyaning shimoliy hududlarida pishloqli qahva ichish an’anasi mavjud. Buning uchun, odatda, qayindan yasalgan maxsus piyola ishlatiladi. Pishloq piyola tubiga solinadi, so‘ngra ustidan issiq qahva quyiladi. Har kim o‘z xohishiga ko‘ra qisman erigan va qahva shimdirilgan pishloqni ichimlik bilan birga yeyishi yoki pishloqni oxirida qoldirishi mumkin.

Ushbu nozik taom biroz shirin ta’mli va yunon halumisini eslatuvchi zich, qattiq tuzilishga ega bo‘lgan maxsus pishloqdan tayyorlanadi. Bu pishloqning fincha nomi “juustoleipä” bo‘lib, “nonli pishloq” degan ma’noni anglatadi. Bu nom nafaqat uning tashqi ko‘rinishi va tuzilishida, balki tarixan bug‘doy noni o‘rnini bosuvchi sifatida, ayniqsa, bug‘doy tanqis bo‘lgan Arktika hududlarida ishlatilishida ham o‘z aksini topgan. Pishloqni qovurish va murabbo bilan yeyish ham mumkin.

Senegal qahvasi Café Touba 

Foto: Instagram / toubacafe

Senegalda qahva to‘yingan, biroz o‘tkir ta’mga ega bo‘lib, bunga “djar” deb ataladigan afrika ziravoridan foydalanish orqali erishiladi. Ba’zan aralashmaga mixak va kardamon ham qo‘shiladi. Ziravorlar qahvaga nisbatan taxminan 1:4 nisbatda qovuriladi va maydalanadi.

Muqaddas Tuba shahri sharafiga nomlangan bu qahvadan dastlab faqat olimlar bahra olishgan, ammo vaqt o‘tishi bilan u butun Senegal bo‘ylab keng ommalashgan.

Mahalliy aholi ushbu ichimlikning salomatlik uchun foydali xususiyatlarga ega ekanligini ta’kidlaydi. “Tangana” deb nomlangan mahalliy qahvaxonalarda ko‘cha savdogarlari qahvani qo‘lda tayyorlaydilar, uni aeratsiya uchun bir idishdan ikkinchisiga ko‘p marta quyib, so‘ngra kichik piyolalarda sotadilar.

Meksika qahvasi “café de olla” (Mexico)

Foto: Unsplash

Meksika qahvasining o‘ziga xos xususiyati uning “olla” deb nomlangan sopol idishda tayyorlashning an’anaviy usulidir. Boshqa ko‘plab qahva turlari singari, “café de olla” dolchin va mixak, ba’zan esa shokolad qo‘shib damlanadi. Shirin ta’m berish uchun rafinatsiyalanmagan “piloncillo” shakari ishlatiladi, uni jigarrang shakar yoki patoka bilan almashtirish mumkin.

“Café de olla” ichimligining kelib chiqishi Meksika inqilobi davridagi askarlar uchun katta sopol idishlarda qahva tayyorlash an’anasi bilan bog‘liq. Ichimlik tarkibiga qahvadan tashqari apelsin po‘stlog‘i va spirtli ichimliklar ham kirishi mumkin.

Turk qahvasi “türk kahvesi” 

Foto: Pexels

Turk madaniyatida choy ham, qahva ham juda mashhur. Choy kun davomida ichilsa, qahva asosan kunning ikkinchi yarmida yoki to‘yib ovqatlangandan keyin beriladi. Qahva tayyorlash uchun maxsus turka (cezve) ishlatiladi.

Turkcha qahva tayyorlashda maydalangan qahva donalaridan foydalailadi, bu esa uni espressodan ajratib turadigan o‘ziga xos ta’mga ega qiladi.

Filtrlanmagan turk qahvasi iste’mol qilishdan oldin tindirilishi kerak.  Piyola tubida an’anaviy ravishda fol ochish uchun quyqa qoladi. Ichimlikka ko‘pincha ziravorlar va shakar qo‘shiladi. Turk qahvasi odatda suv va shirin shirinlik bilan birga tortiladi.

Vyetnam qahvasi “Cà phê sữa đá” 

Foto: Pixabay

Hozirgi vaqtda Vetnam jahon qahva eksportchilari orasida yetakchi o‘rinni egallab turibdi. Ammo qahvaning mamlakatda paydo bo‘lish tarixi XIX asrga, Fransiya mustamlakachiligi davriga borib taqaladi.  O‘sha paytda yangi sut mahsulotlari tanqisligini boshdan kechirgan fransuzlar o‘zlarining an’anaviy ichimliklari café au laitda quyultirilgan sutdan foydalana boshladilar.

Natijada olingan shirin va tetiklashtiruvchi ichimlik “Vetnam qahvasi” (cà phê sữa đá) deb nomlandi, bu “sovuq sutli qahva” degan ma’noni anglatadi.

Ushbu ichimlikni tayyorlashning an’anaviy usulida qahva porsiyasini damlash uchun french-press ishlatiladi, keyin u stakan tubidagi quyultirilgan sut bilan aralashtiriladi. Olingan ichimlik muzli stakanlarga quyiladi.

Maqolani baham ko'ring

Related articles

Til tanlash

*Siz sayt menyusidan ham tanlashingiz mumkin