Durdonalar yaratish ilmi va san’ati
Zargarlik sanoatidagi qotishmalar va materiallar
Bugungi kunda zargarlik sanoati dunyosini qotishmalar, qimmatbaho va yarim qimmatbaho metallar, shuningdek, innovatsion texnologiyalar tashkil etmoqda.
Oltin zargarlik sanoatidagi eng mashhur metall hisoblanadi. Uning tabiiy yumshoqligi kumush, mis yoki palladiy kabi qo‘shimcha metallar qo‘shilishi bilan muvozanatlanadi, bu esa uni yanada mustahkam qiladi.
24 karatli 999 probali oltin sof hisoblanadi, ammo ko‘pincha 18 karatli 750 probali va 14 karatli 585 probali oltin ishlatiladi. Masalan, Damiani va Pomellato 18 karatli oltin bilan faol ishlab, mustahkamlik va hashamat o‘rtasidagi mukammal muvozanatga ega buyumlarni yaratadi.
Metall turli ranglarda bo‘ladi: masalan, nikel yoki palladiy qo‘shilgan oq oltin, mis qo‘shilgan pushti, kumush qo‘shilgan yashil. Carrera y Carrera metallning iliqlik va yumshoqligini aks ettiruvchi pushti oltindagi kolleksiyalari bilan mashhur.
Kumush – o‘zining egiluvchanligi va yorqin jilosi bilan mashhur bo‘lgan ikkinchi ommalashgan metall. 925 probali sterling kumushi mustahkamlikni oshirish uchun 92,5% kumush va 7,5% mis aralashmasidan iborat.
Qora tuslanishning oldini olish uchun “urug‘lantirish” texnologiyalari qo‘llaniladi. Masalan, “Tiffany & Co”. brendi yuzasiga o‘ziga xos ishlov berilgan sterling kumushidan yasalgan kolleksiyalari bilan mashhur.
Platina o‘zining uzoq muddat xizmat qilishi va zanglamasligi tufayli hashamatning ramzi hisoblanadi. Odatda, mustahkamligini oshirish uchun iridiy yoki ruteniy bilan qotishma holida ishlatiladi. Cartier o‘zining poklik va mukammallikni aks ettiruvchi platina nikoh uzuklari bilan mashhur. Uning tabiiy oq rangiga qo‘shimcha qoplama talab qilinmaydi.
Platina guruhi metallaridan biri bo‘lgan palladiy yengilligi va zanglamasligi bilan ajralib turadi. Uning oq oltin va individual taqinchoqlarda qo‘llanilishi tufayli mashhurligi ortdi. Roberto Coin palladiyni o‘z mahsulotlariga singdirib, uning noyob xususiyatlarini qayd etadi.
Zargarlik qotishmalari metallarning xususiyatlarini kuchaytiruvchi kombinatsiyalardir. Zamonaviy texnologiyalar ularni o‘ziga xos xususiyatlarga ega qilib yaratish imkonini beradi. Masalan, titanli qotishmalar yengil, ammo mustahkam taqinchoqlar tayyorlashda ishlatiladi. Bu metall shikastlanishga chidamliligi tufayli erkaklar taqinchoqlarida mashhur – Bulgari o‘z kolleksiyalariga titanni faol ravishda kiritmoqda. Bronza va jez oltinsimon rangi va arzonligi tufayli ommabop zargarlik buyumlari dizaynida qo‘llaniladi. Past haroratli qotishmalar esa deformatsiyaga chidamliligini ta’minlash uchun naqshlarda yoki murakkab dizaynlarda qo‘llaniladi.
Zamonaviy zargarlik sanoati innovatsiyalarni faol joriy etmoqda: yuqori texnologiyali, yengil va tirnalishga chidamli keramika Chanel va Rado brendlari to‘plamlarida ommalashdi. Laboratoriyada yaratilgan olmoslar o‘zining xususiyatlari bo‘yicha tabiiy olmoslarga aynan o‘xshash bo‘lib, atrof-muhitga bo‘lgan ta’sirni sezilarli darajada kamaytiradi. Masalan, De Beers brendi laboratoriya toshlari bilan to‘plamlar ishlab chiqarishni boshladi.
Zamonaviy uslubda yorqin, g‘ayrioddiy taqinchoqlarni yaratishda qatron va akril ishlatiladi. Masalan, Marni ko‘pincha akril qo‘shimchalar bilan tajribalar o‘tkazadi. Issiq va sovuq emal texnikasi mahsulotlarga noyob rang yechimlarini kiritish imkonini beradi – Van Cleef & Arpels ushbu yechimlarni Alhambra seriyasidagi zargarlik durdonalarida qo‘llaydi.
Har yili zargarlik sanoati barqaror rivojlanish sari qadamlar qo‘ymoqda: brendlar atrof-muhitga ta’sirni kamaytirish uchun qayta ishlangan xomashyolardan foydalanmoqda. Bundan tashqari, qimmatbaho materiallarni qazib olishda belgilangan me’yorlarga rioya qilinmoqda va metallarning kelib chiqishini nazorat qilish uchun blokcheyn texnologiyalari joriy etilmoqda.
Zargarlik sanoatidagi materiallar va qotishmalar nafaqat taqinchoqlar yaratishning asosi, balki texnologiyalar taraqqiyoti, falsafa va madaniy o‘zgarishlarning in’ikosidir. Zamonaviy zargarlar o‘z mijozlarini hayratga solish va zavqlantirish uchun yangi imkoniyatlarni tadqiq qilishda davom etmoqdalar. Zero zargarlik san’atining mo‘jizasi aynan shunda: har bir material o‘zining betakror tarixini so‘zlab beradi.